Redacteur geestelijk leven van de Leeuwarder Courant

.

dinsdag 18 november 2008

Vrijgemaakten

Binnen een paar dagen tijd hoorde ik hoe twee mensen met stelligheid iets zaten te beweren over de vrijgemaakten. Die zouden zus en zo geloven. En dat waren nogal rigide geloofs- en vooral ook kerkopvattingen.
De leden van de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt), in 1944 ontstaan uit de ‘gewone’ Gereformeerde Kerken, hebben blijkbaar nog altijd het imago van scherpslijpers die beweren de ‘enig ware kerk’ te zijn.

Dat eerste is allang niet meer zo, tot verdriet van de meer behoudende broeders en zusters. Dat laatste - van die ware kerk - hebben ze nooit zó beweerd. Wel hielden ze de regel uit de Nederlandse Geloofsbelijdenis hoog dat christenen zich bij de ware kerk dienen te voegen. De wijze waarop ze andere kerken lang links lieten liggen, kon overigens zeer wel de indruk wekken dat ze het goed met de eigen kerk en de vele eigen organisaties hadden getroffen.
De beeldvorming moeten de vrijgemaakten zich aantrekken. Die is natuurlijk niet uit de lucht komen vallen. Maar de buitenstaanders die stellig menen te weten hoe dé vrijgemaakten - die ze bij voorkeur ‘artikel-eenendertigers’ noemen - functioneren, hebben ook een verantwoordelijkheid om eens te checken of de karikatuur die ze in leven houden, nog wel klopt.

Ik loop al wat jaren rond op het brede kerkelijke erf en ik kan zonder overdrijven zeggen dat er geen kerkverband is dat in zo korte tijd zo is veranderd als dat van de vrijgemaakte kerken.
Wie een vrijgemaakte kerkdienst bezoekt, zeker in de grotere steden, loopt grote kans een totaal andere viering mee te maken dan tien, vijftien jaar geleden. Aangepaste diensten, evangelische liederen, ruimte voor de kinderen - wat eens ondenkbaar was, het kan nu allemaal.
De vrijgemaakten zijn nog steeds recht in de leer, hoewel enige duizenden opnieuw afgescheiden broeders en zusters daar anders over denken, maar veel minder dogmatisch. De organisaties zijn open gegooid. Het GPV ging op in de ChristenUnie, de scholen zijn niet meer exclusief vrijgemaakt.
Werd er in een recent verleden nog hoofdschuddend gedaan over zogenaamde kindernevendiensten in andere kerken, nu kennen de vrijgemaakten in steeds meer plaatsen dit ook, alleen noemen ze het bijbelscholen of iets vergelijkbaars. En in de vrijgemaakt-gereformeerde kerk van Leeuwarden gaf onlangs een modaal kerklid voor het eerst in een kerkdienst een getuigenis - ook dat was enige jaren terug nog ondenkbaar. Bijvoorbeeld.

Tip: wie het niet laten kan en tijdens de koffie toch nog eens interessant het woord ‘vrijgemaakten’ wil laten vallen, kan dat doen om mensen, groepen of instellingen te typeren die in hoog tempo de bakens verzetten. Zo van: ,,Het lijken wel vrijgemaakten.’’