Redacteur geestelijk leven van de Leeuwarder Courant

.

zaterdag 24 januari 2009

Ziek van de kerk


De predikant Jan Belder heeft donderdag een zeer persoonlijk boek aangeboden aan het bestuur van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN): ‘Ziek van de kerk?’. Belder beschrijft hoe hij de afgelopen jaren in een diepe depressie belandde. Hij werd definitief afgekeurd en zette op advies van zijn arts alles op papier.
Belder is onderuit gegaan na de broedertwist rond de vorming van de PKN in 2004, die leidde tot het ontstaan van de Hersteld Hervormde Kerk waar hij zich dus bij aansloot. Nu is de ziekmakende factor van de kerk beslist een boeiend onderwerp dat aparte aandacht verdient, maar Belders boodschap is, als ik het goed begrijp, een andere.

De predikant nuanceert zelf zijn titel. Zijn depressie kwam, zegt hij, zeker ook voort uit onder meer erfelijke factoren. Waar hij van onderuit ging was het psychologisch geweld van zo’n kerkelijk conflict en bijbehorend onwaardig gedrag. En hij vraagt zich af de latere hersteld-hervormden niet al te hoogmoedig waren in hun spreken over de teloorgang van de ‘vaderlandse kerk’ (lees de Nederlandse Hervormde Kerk).
Volgende maand overhandigt Belder zijn boek ook aan de bestuurders van de hersteld-hervormden en het lijkt me dat het boek vooral in die kring aandachtig gelezen moet worden. Ik heb alle belangrijke synodezittingen bijgewoond over de vorming van de PKN, sprak daaromheen ook diverse hoofdrolspelers, en ik ben geregeld lichtelijk verbijsterd geweest over het gedrag van de bezwaarden (de latere hersteld-hervormden).

De hersteld-hervormden zeggen dat de kerkscheuring hen is aangedaan. Dat er echt alles aan gedaan is om hen binnen boord te houden, wordt vergeten. Intussen gingen anderen zwaar gebukt onder hun opstelling. Onder anderen de hervormde synodevoorzitter van toen, dominee Arie van der Plas, en de huidige PKN-voorzitter, predikant Gerrit de Fijter, hebben in de beslissende dagen eind 2003 per post en telefoon de meest afschuwelijke dingen naar hun hoofd geslingerd gekregen. Ze zouden voor eeuwig branden.
Ik was bij de hervormde synode op de beslissende dag, 12 december 2003, toen de drie PKN-partners in aparte synodes in Utrecht bijeen waren voor het finale besluit. Toen het besluit bij de hervormden eindelijk gevallen was, gaf een bezwaarde voorman doodleuk voor de tv-camera hoofdschuddend zijn commentaar, daarmee ongegeneerd de vergadering verstorend. Over hoogmoed gesproken. Als iemand als Van der Plas eens te boek zou stellen wat er allemaal in die dagen heeft plaatsgevonden, zou dat absoluut ziekmakend zijn.