Redacteur geestelijk leven van de Leeuwarder Courant

.

vrijdag 9 oktober 2009

Ikeatheorie


Ellen van Wolde houdt vandaag haar inaugurele rede als hoogleraar exegese van het Oude Testament aan de Radboud Universiteit. Haar boodschap was gisteren al uitgebreid in het nieuws. Aan het begin van Genesis, zo zegt Van Wolde, staat niet dat God de aarde en hemel schiep. Wel dat hij die twee scheidde.
Volgens haar zou het Hebreeuwse goddelijke werkwoord ‘bara’, dat traditioneel met ‘scheppen’ wordt vertaald, hier dus als ‘scheiden’ moeten worden gelezen. Onder theologen is met enige verbazing op de ophef gereageerd. Het was al lang bekend, klinkt het van diverse kanten, dat ‘bara’ ook die betekenis kan hebben.

Er was, voor God aan de slag ging, al water en daarin leefden al monsters. Hij schiep dus niet iets uit niets, aldus Van Wolde, die gelooft dat daarmee de in dit Darwinjaar herleefde discussie over de schepping van de wereld in zwaardere christelijke kring onzinnig is geworden. De bijbel zelf zegt het: God was niet de schepper.
Maar dat is wel een erg merkwaardige gevolgtrekking. Ook onder degenen die geloven dat God de wereld schiep, is al lang en breed nagedacht over de melding aan het begin van Genesis dat de aarde woest en ledig was. Waarom zou God niet ook aan de wieg hebben gestaan van de chaos die aan de orde vooraf ging?

Ter illustratie: gistermorgen vroeg bleef ik thuis, omdat er van Ikea een aantal grote en loodzware pakketten zou worden bezorgd. De pakketten zijn door mij wat chaotisch neergezet en ik ben snel naar de krant vertrokken. Zojuist thuisgekomen heb ik orde geschapen in de door mijzelf geschapen chaos.
Deze Ikeatheorie is wellicht wat simpel, maar zo kan God toch ook gewerkt hebben aan de hand van een heilige chaos? Er staat meer in de bijbel dan alleen Genesis. Zo zegt God in Job bijvoorbeeld: ,,Waar was jij toen ik de aarde grondvestte?’’ Het is wat hovaardig en beslist ook dwaas te menen dat deze inauguratie revolutionair is.