Redacteur geestelijk leven van de Leeuwarder Courant

.

zaterdag 28 maart 2009

Processie


Voor het eerst sinds mensenheugenis trekt morgen weer een rooms-katholieke processie door Soest. En dat is nieuws. De aanleiding is overigens triest: de allerlaatste eucharistieviering in de Mariakerk aldaar. De tocht is symbolisch, legt de pastoor uit: de parochie wil zo demonstreren dat zij gelooft dat God mee trekt naar een nieuwe plek.
Het komt de laatste jaren vaker voor dat katholieken voor het eerst sinds jaren weer een processie organiseren op de openbare weg. De Bonifatiusdag in juni 2007 in Dokkum werd bijvoorbeeld aangegrepen voor een plechtige processie (zie foto). Wierook, wapperende vlaggen en kazuifels, blinkend koper - prachtig.

Er is sprake van hernieuwd zelfvertrouwen onder de Nederlandse katholieken, zegt Peter Jan Magry, onderzoeker religieuze cultuur. Hier en daar werpen roomsen de oude schuilkerkmentaliteit af. Maar die mentaliteit zit diep, zeker in het Noorden, constateerde vicaris Johan te Velde in 2005 in een lezing in Leeuwarden.
Dat is ook de schuld van de protestanten. Katholieken móchten lang de straat niet op. Er was een processieverbod. En dat is katholieken haast in de genen gaan zitten. Toen de processie in Dokkum in 2007 werd voorbereid, was er even nog de vrees dat dat gebod nog geldig was. Onnodig, want dat was al in 1972 uit de wet geschrapt.

Dat processieverbod was bedenkelijk, zeker voor een land dat er prat op gaat al eeuwen tolerant te zijn. Van de Reformatie van de Lage Landen tot 1853 werden de ‘paepsche stoutigheden’ slechts gedoogd, mits katholieken geen aanstoot gaven. Dankzij Thorbecke kwamen ze weer officieel bovengronds. Maar dat koste hem wel zijn premierschap.
Er ontstond namelijk een storm van protest, of een ,,antipapistische brand’’ zoals katholieke commentatoren toen schreven. Het verbod op processies moest de zorg wat wegnemen dat katholieken al te nadrukkelijk aanwezig zouden zijn. Plaatselijke overheden hadden het recht om processies te verhinderen, wanneer er niet sprake was van een eeuwenlange (gedoogde) praktijk. En dat heeft er diep en lang ingehakt. Zie bijvoorbeeld Soest.