De protestanten als een actiegroep die zichzelf vergeten is op te heffen toen het doel was bereikt. Deze vergelijking van de katholieke pater Eduard Kimman, vorig jaar, deed nogal wat stof op waaien. Zeker omdat Kimman op dat moment secretaris van de Nederlandse bisschoppenconferentie was, een katholieke topman dus.
Deze week was er een aardige discussie in Groningen: tussen Kimman en dominee Arjan Plaisier, secretaris van de Protestantse Kerk in Nederland. Kimman legde nog eens uit wat hij met zijn prikkelende uitspraak bedoelde: de kerkhervormers Luther en Calvijn zouden bijzonder tevreden zijn met de RK Kerk na de hervormingen van het Tweede Vaticaanse Concilie uit de jaren zestig.
Ongetwijfeld zal dat waar zijn. De bijbel, in de zestiende eeuw onbereikbaar voor modale gelovigen, wordt door de kerk van Rome ook als leidraad in het leven van alle gelovigen gezien. Bovendien worden de kerkdiensten nu ook in de volkstaal gehouden en niet in een onbegrijpelijke geheimtaal. Luther en Calvijn zouden dolblij zijn geweest wanneer dat in hun dagen gerealiseerd had kunnen worden.
Maar wat tijdens zo’n ontmoeting tussen een katholiek en protestant blijkt, is dat er nog altijd zeer grote hindernissen zijn tussen beide stromingen. De positie van de paus als plaatsvervanger van Petrus en uiteindelijk van Christus, de Mariaverering, de vele sacramenten in de RK Kerk, en wat Plaisier benadrukte: de visie op de kerk als bemiddelaar tussen de gelovige en God.
Het voornaamste struikelblok is waarschijnlijk iets wat door de kerk van Kimman wordt opgeworpen. En dat is de manier waarop in het Vaticaan tegen de protestantse kerken wordt aangekeken. Kimman gaf volmondig toe dat dat een zeer lastig punt is. De kerk van Rome wordt als de moederkerk gezien, de oosters-orthodoxe kerken als zusterkerken, maar de protestantse kerken? Dat zijn ,,kerkachtige genootschappen’’.
Kimman sprak overigens van ,,kerkgenootschappen’’. Dat is een lastige term, omdat voor veel mensen er een isgelijkteken staat tussen ‘kerk’ en ‘kerkgenootschappen’. Maar in het taalgebruik van de traditie waarin Kimman staat is een ‘kerkgenootschap’ bepaald niet gelijk aan de Kerk, die in die traditie met een hoofdletter wordt geschreven.
In het befaamde document ‘Dominus Iesus’ van paus Johannes Paulus II werd dat verschil sterk benadrukt. Katholieken kunnen niet volmondig zeggen dat de protestantse kerken dezelfde status hebben. Daar zijn diverse redenen voor: het ontbreken van de bisschoppelijke successie (opeenvolging), van wijdingen en de eucharistie. In dat opzicht was de uitdagende uitspraak van Kimman over die actiegroep, veelzeggend en glashelder: protestanten moeten uiteindelijk terugkeren in de moederschoot der kerk. Van Rome.
Ik betwijfel ten zeerste of Luther en Calvijn de protestanten vandaag zouden aanmoedigen op dat ‘aanbod’ in te gaan.
Deze week was er een aardige discussie in Groningen: tussen Kimman en dominee Arjan Plaisier, secretaris van de Protestantse Kerk in Nederland. Kimman legde nog eens uit wat hij met zijn prikkelende uitspraak bedoelde: de kerkhervormers Luther en Calvijn zouden bijzonder tevreden zijn met de RK Kerk na de hervormingen van het Tweede Vaticaanse Concilie uit de jaren zestig.
Ongetwijfeld zal dat waar zijn. De bijbel, in de zestiende eeuw onbereikbaar voor modale gelovigen, wordt door de kerk van Rome ook als leidraad in het leven van alle gelovigen gezien. Bovendien worden de kerkdiensten nu ook in de volkstaal gehouden en niet in een onbegrijpelijke geheimtaal. Luther en Calvijn zouden dolblij zijn geweest wanneer dat in hun dagen gerealiseerd had kunnen worden.
Maar wat tijdens zo’n ontmoeting tussen een katholiek en protestant blijkt, is dat er nog altijd zeer grote hindernissen zijn tussen beide stromingen. De positie van de paus als plaatsvervanger van Petrus en uiteindelijk van Christus, de Mariaverering, de vele sacramenten in de RK Kerk, en wat Plaisier benadrukte: de visie op de kerk als bemiddelaar tussen de gelovige en God.
Het voornaamste struikelblok is waarschijnlijk iets wat door de kerk van Kimman wordt opgeworpen. En dat is de manier waarop in het Vaticaan tegen de protestantse kerken wordt aangekeken. Kimman gaf volmondig toe dat dat een zeer lastig punt is. De kerk van Rome wordt als de moederkerk gezien, de oosters-orthodoxe kerken als zusterkerken, maar de protestantse kerken? Dat zijn ,,kerkachtige genootschappen’’.
Kimman sprak overigens van ,,kerkgenootschappen’’. Dat is een lastige term, omdat voor veel mensen er een isgelijkteken staat tussen ‘kerk’ en ‘kerkgenootschappen’. Maar in het taalgebruik van de traditie waarin Kimman staat is een ‘kerkgenootschap’ bepaald niet gelijk aan de Kerk, die in die traditie met een hoofdletter wordt geschreven.
In het befaamde document ‘Dominus Iesus’ van paus Johannes Paulus II werd dat verschil sterk benadrukt. Katholieken kunnen niet volmondig zeggen dat de protestantse kerken dezelfde status hebben. Daar zijn diverse redenen voor: het ontbreken van de bisschoppelijke successie (opeenvolging), van wijdingen en de eucharistie. In dat opzicht was de uitdagende uitspraak van Kimman over die actiegroep, veelzeggend en glashelder: protestanten moeten uiteindelijk terugkeren in de moederschoot der kerk. Van Rome.
Ik betwijfel ten zeerste of Luther en Calvijn de protestanten vandaag zouden aanmoedigen op dat ‘aanbod’ in te gaan.
Posts
