Het gaat om het prachtige ‘Zielenvisserij’ dat Adriaen Pietersz. van de Venne maakte in 1614. Het schilderij, in bezit van het Rijksmuseum, is bijna 2 meter lang en is in feite een fors uitgevallen cartoon. Van de Venne moet lang met zijn olieverf in de weer zijn geweest, want op het schilderij zijn honderden mensen te onderscheiden.
Het schilderij slaat op de bekende evangelietekst, waarin Jezus een paar vissers tot zijn discipelen maakt. ,,Kom, ik zal u vissers van mensen maken.’’ Net als nu werd de tekst in de zeventiende eeuw als een algemene aansporing van gelovigen gezien om zielen te winnen voor Christus. Vandaar dus de titel van het kunstwerk van Van de Venne.
De schilder heeft echter niet louter een vrome boodschap. Hij nam met zijn kunstwerk de kerkelijke situatie van dat moment op de hak. Er zijn twee groepen bezig met de zielenvisserij: protestanten en katholieken. Van de Venne maakte dit schilderij tijdens het Twaalfjarig bestand in de Tachtigjarige Oorlog. Beide groepen staan dan ook op het werk recht tegenover elkaar.
Links zie je de protestanten, met in het centrum de Oranjes, en rechts staan de roomsen, met de landvoogden Albert en Isabella van Oostenrijk. Aan de linkerkant, ergens vooraan, is de schilder zelf te vinden. Net zo strak in het pak als de rest van de gereformeerden. Kenners zien allerlei subtiele details waaruit blijkt dat de schilder het linkerkamp superieur maakte.
Of hij echt een stevige protestant was, is maar de vraag. Bij het Rijksmuseum geloven ze dat Van de Venne het schilderij vervaardigde als meesterstuk, een groot uitgevallen visitekaartje, waarmee hij als beginnend schilder opdrachten probeerde binnen te krijgen. En het was in die fase van de Tachtigjarige Oorlog allang glashelder: de protestanten zaten vast in het zadel.
Posts
