Redacteur geestelijk leven van de Leeuwarder Courant

.

zaterdag 26 juni 2010

WK en iPhone



In met name bevindelijk-gereformeerde kring geldt voetbal als afgoderij (zie vorige blog). Niet veel mensen zullen dat na zeggen, maar met een beetje goede wil zijn in voetbal en zeker het WK religieuze dimensies te ontdekken. Als je de ruime definitie van religie hanteert als het pakket dat mensen hebben om betekenis aan hun leven te geven, om boven het alledaagse uit te stijgen.
De fans van het Nederlands elftal zijn absoluut gelovigen. Velen beschikken over een groot geloof, ze zijn er van overtuigd dat deze spelers wereldkampioen kunnen worden. Een aantal had er zelfs een dure reis naar Zuid-Afrika voor over. Maar ook de gelovigen hier leven in een tijd van grote verwachting (advent): naar iedere wedstrijd van Nederland wordt toegeleefd.

Wanneer de wedstrijd (bijna) daar is, bereikt de religieuze ervaring een hoogtepunt. Met elf priesters op het veld en de norskijkende hogepriester in een glimmend grijs kostuum zonder stropdas langs de kant. Er wordt gebeden opdat een actie van de eigen ploeg slaagt en die van de tegenstander niet, en er wordt volop gedankt wanneer er een punt wordt gescoord.
Tegen een collega die fan is van SC Cambuur in Leeuwarden zeg ik, na al weer een teleurstellende wedstrijd van ‘zijn’ ploeg, dat hij als Cambuurfan een groter geloof koestert dan ik. Hij gelooft immers ook in iets bovennatuurlijks: iets dat niet naar menselijke maatstaven voor de hand ligt en is te controleren. Het aardige is dat hij een van de weinigen is die dat direct beaamt.

En religie beperkt zich niet tot het voetbalveld. Een ander voorbeeld vormt de de nieuwe iPhone 4 van Apple, die een aantal bevoorrechte mensen in de Verenigde Staten en in ons omringende landen de afgelopen dagen in ontvangst mocht nemen. Velen stonden daarvoor uren in de rij, ook dat werd ervaren als de finale van een lange, gespannen adventstijd.
Naar de komst van de nieuwe iPhone wordt ook in Nederland, waar we langer moeten wachten, reikhalzend uitgekeken. Ik geef het toe, ook door mij en ik ben niet eens een echte Apple-aanhanger. Sommigen zijn zelfs donderdag naar Frankrijk of Duitsland afgereisd om het ding te bemachtigen. En nu onder de eerste gebruikers allerlei gebreken van het ding worden ontdekt, met name de beroerde ontvangst wanneer de telefoon in de hand wordt gehouden, is bij velen de desillusie groot.

Apple is nog niet met een fatsoenlijke reactie gekomen. Er is alleen een mailtje van het mailadres van Apple-topman Steve Jobs. De strekking: de iPhone 4 heeft geen probleem, ú bent het probleem, u houdt het ding verkeerd vast. Het ongeloof op de internetfora is enorm. Dat de ‘Verlosser’ met zo’n antwoord komt - onvoorstelbaar.
De echte Apple-gelovigen laten zich niet uit het veld slaan en verdedigen hun ‘Redder’ en zijn bedrijf als krampachtige zeloten, waarmee ze anderen weer in de gordijnen jagen. Het zijn maar twee voorbeelden van wat dominee Kempeneers (zie vorige blog) de afgoden van deze tijd zal noemen. Hij heeft gelijk: je hoeft niet twee keer per zondag naar de kerk te gaan om een groot geloof te koesteren.

vrijdag 25 juni 2010

Antivoetbalgebed


Als kind zag ik eens een tekenfilmpje met - ik geloof - Yogi Beer. Hij stond met een stel andere beren op rij in het gelid en de boswachter vroeg een van de beren om als vrijwilliger een stap naar voren te zetten. Yogi staarde onnozel naar de lucht en dacht: ik verzet geen stap. Maar hij had niet in de gaten dat de rest een stap achteruit had gedaan. Yogi was niet van positie veranderd, maar toch nam hij opeens een uitzonderingspositie in. En was hij het haasje.
Aan deze scene moet ik geregeld denken als de gereformeerde gezindte in het nieuws komt. Beter bekend als de ‘zwartenkousenkerken’, de achterban van de SGP. Dat is nu ook weer het geval. De predikant van de ‘zware’ Christelijke Gereformeerde Kerk te Elburg, M.A. Kempeneers, is in het nieuws omdat hij bidt om het verlies van het Nederlands elftal, zodat de gekte rond deze afgoderij en dit toppunt van werelds vermaak zo snel mogelijk afzakt.

Nu is Kempeneers niet vies van stevige uitspraken. Hij kwam bijvoorbeeld vier jaar geleden al in de kijker toen hij zijn afschuw uitsprak over een bezoek van reformatorische scholieren aan een moskee. Een christen hoort daar niet, stelde hij in het Reformatorisch Dagblad. En schoenen uittrekken in zo’n bedehuis, zag hij als een knieval voor de islam. En nu is er dus zijn mening over voetbal op de website Refoweb.nl.
Ook al brengt Kempeneers het graag gepeperd, zijn mening over het voetbal is niks nieuws. Die wordt al jaren gehuldigd in zijn kring. En vergis je niet, de gereformeerde gezindte is volgens voorzichtige schattingen toch een slordige 250.000 zielen groot. Het adagium wel in, maar niet van de wereld wordt daar nog altijd hooggehouden. Velen in die kring hebben net zo’n afkeer van de tv, de bioscoop, loterijen, gokken, discotheken, dansen en bars als van voetbal. Bijvoorbeeld.

Het zijn de zaken die te vinden zijn langs de brede weg op de oude plaat van de verdervelijke brede weg tot het verderf en de smalle weg tot het eeuwig heil. Voor veel Nederlanders is dat nu onvoorstelbaar - ze deden als de beren rond Yogi een flinke stap terug - maar in de gereformeerde gezindte is dat nog altijd de realiteit van alle dag, die slechts wordt bevestigd door het onbegrip van de ‘rest’ van Nederland. Zij veranderden intussen niet van positie. En dat is dus nieuws.

zaterdag 19 juni 2010

Pionierspad

Zijn boek ligt nog op mijn bureau, als laatste op een naar stapeltje boeken dat mij nogal hinderlijk toeroept dat ik nog volop moet recenseren. ‘Authentiek - de zoeker en het verlangen’. Predikanten Boele Ytsma, die zich door zijn activiteiten op het web in korte tijd de status van ‘internetpastor’ heeft verworven, begint morgen aan een promotietoer van het boek.
Althans, dat was de bedoeling. Het door hem zelf uitgezette Pionierspad, een voettocht van het Muiderslot tot Vollenhove, is intussen een eigen leven gaan leiden. Er wordt zelfs gesproken van een ‘oecumenisch statement’. Nu is dat weer wat erg zwaar aangezet, maar toch, Ytsma krijgt veel mensen in beweging.

Een heel stel mensen meldde zich spontaan aan om met Ytsma op te trekken. En hij heeft ook zelf een stel wandelmaatjes uitgenodigd van uiteenlopende kerkelijke/religieuze snit, die allemaal graag ja zeiden.
Van dominees met een stevig geloof als Gerrit de Fijter uit Kampen (oud-synodevoorzitter van de PKN) en de vrijgemaakt-gereformeerde Jos Douma tot de ‘atheïstische dominee’ Klaas Hendrikse en de remonstrantse Tom Mikkers. En verder, lees ik, Tear-directeur Marnix Niemeijer, EO-directeur Jaap Kooij, Klaas van der Kamp van de Raad van Kerken (we werkten ooit samen op de kerkredactie van het Friesch Dagblad) en IKON-presentatrice Annemiek Schrijver. (Vaak vragen mensen mij of zij misschien familie is. Als ik dan bevestigend antwoord, word ik meteen met alle egards behandeld.)

Dat pelgrimeren voor kortere of langere tijd is ongekend populair. Dat heeft mij altijd wel geïntrigeerd. God heeft ons in de loop der eeuwen allerlei moderne vervoersmiddelen laten ontdekken, waarbij wel zelf niet meer in beweging hoeven te komen, maar toch gaan steeds meer mensen lopen.
Of religieus fietsen. Zoals die non die een paar dagen terug blijmoedig opstapte voor een tochtje naar Jeruzalem. Maar toch vooral lopen. Zo is in Friesland het Jabikspaad razend populair, het begin van de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela, die weer door hele volksstammen wordt afgelegd.

Een populaire uitdrukking in christelijke kring is die van het volk Gods onderweg. Iedereen is bezig met zijn eigen woestijnreis naar het Beloofde Land met hier en daar een oase. Nu spreekt mij dat beeld wel aan, maar het heeft mij er nooit toegebracht om ook echt eindes te gaan lopen. Een religieuze ervaring op een harde kerkbank vind ik al mooi genoeg.
Beelden moet je beelden laten. De bijbel zegt dat we ook vreemdelingen en ‘bijwoners’ zijn, maar je ziet christenen ook niet massaal hun huizen voor tentjes verruilen. Wat overigens wel een prachtig statement zou zijn, meer nog volgens mij dan dat lopen, dat toch vooral de gelovige zelf goed schijnt te doen. Misschien leuk voor een volgende actie van Ytsma.

Voor wie Ytsma nog niet gevonden heeft op internet, op http://www.tochtgenoten.nl/ is het de komende dagen allemaal digitaal te volgen. En ja, je mag spontaan meelopen.

dinsdag 15 juni 2010

MAF

Sommige organisaties dwingen respect af. Zo eentje is de MAF die met vaak kleine vliegtuigjes (vooral Cessna’s) in Afrika, Azië, Eurazië en Latijns-Amerika luchtondersteuning biedt voor zendelingen in moeilijk toegankelijke gebieden.
De Mission Aviation Fellowship werd in de naoorlogse jaren opgericht door geallieerde piloten als een non-profit luchtvaartmaatschappij. De organisatie werkt vooral voor zendelingen, maar maakt ook veel medische noodvluchten.

Ik herinner me hoe een piloot eens op de lagere school over zijn werk vertelde. De jongensboekachtige avonturen spraken enorm tot de verbeelding, ondanks dat - of misschien juist omdat - het gevaarlijk werk bleek te zijn, waar mannen soms bij omkwamen.
Nu kijk ik er iets genuanceerder tegen aan. Bijvoorbeeld als ik lees dat piloten hun zekerheid opgeven, hun salaris inruilen voor het leven van giften van een vriendenkring en dat ze soms geen idee hebben hoe de scholing van hun kinderen zal zijn.

Een andere keer zal ik bij dergelijke keuzes eens een kanttekening maken. Nu volsta ik er mee te constateren dat het ook stoer is om zo’n stap te zetten. Zekerheden vallen weg. Behalve die ene, zo lees ik geregeld: dat de Here de weg zal wijzen.
Ik heb vandaag een persbericht binnengekregen. De Nederlandse afdeling, gevestigd in Harderwijk, houdt op 26 juni (Vliegveld Midden-Zeeland), 3 (Teuge) en 10 juli (Oostwold) open dagen. Je kunt de nieuwe Kodiak (foto) bewonderen, in de flightsimulator plaatsnemen en voor 35 euro een rondvlucht maken. Hier lees je er meer over.

Een verantwoord uitje, zo prijs ik aan (ik heb net gelezen dat journalisten ook mogen meevliegen).

vrijdag 11 juni 2010

Stemgedrag

De bijbel, ik zeg het nog maar eens, staat vol wijs- en waarheden. Deze bijvoorbeeld, van de onvolprezen Prediker: ‘Volksgunst is ijdelheid.’ Balkenende heeft dat mogen ondervinden. Hoe je ook over de man mag denken, het gedrag van de helft van de oude CDA-stemmers, stemt uitermate droevig. Wat een volk!
Eerder dit jaar, ik schreef er al over, was er een onderzoek van het Nederlands Dagblad onder ruim twaalfhonderd predikanten en kerkelijk werkers. Daaruit bleek dat ruim driekwart van de ondervraagden vond dat een christen niet op de PVV kon stemmen. Zoals een van hen zei: ,,Jezus komt op voor vreemdelingen, wezen en weduwen. Het gedachtegoed van Wilders en de PVV is tegenstrijdig met het christendom.’’

Ik vond de uitkomst van dat onderzoek niet verrassend. Traditioneel is het leven van in ieder geval een calvinistische christen één. Als je op zondag belijdt dat het grote gebod is dat je God moet dienen en, het tweede daaraan gelijk, dat je je naaste moet dienen als jezelf, dan moet dat ook in de rest van de week blijken. En in je stemgedrag.
Ik ben nu echt verbijsterd. Gisteren zag ik een uitzending van Netwerk van de EO over het feit dat bijna geheel Limburg, waar het CDA vanouds de grootste partij was, nu vooral op de PVV heeft gestemd. Pastoor Harm Schilder uit Tilburg, die het afgelopen jaar geregeld in het nieuws kwam omdat hij tegen alle bezwaren in zijn klokken in alle vroegte bleef luiden (ik vond hem daarom toen sympathiek), vertelde zoetgevooisd doodleuk dat hij jaren geleden al van het CDA op de PVV is overgestapt.

Maar hoe zit het dan met naastenliefde, vroeg de verslaggever. Schilder zei toen zoiets als dat de PVV waarschuwt voor de ,,wrede kant’’ van de islam en dat dat dus ook zeker een vorm van naastenliefde is. Ik denk dat zijn naamgenoot Klaas Schilder, de gereformeerde voorman die in de jaren dertig voorop liep met de opvatting dat kerkmensen die lid waren van de NSB onder tucht gezet moesten worden, zich in zijn graf heeft omgedraaid.
Steeds meer degelijke christenen, meldt het Nederlands Dagblad vandaag, stemmen niet meer op een christelijke partij. Geert Wilders doet het niet alleen goed in Limburg, maar ook in de ‘Bible Belt’, de strook in ons land waar orthodoxe gereformeerden sterk vertegenwoordigd zijn.

Ik heb het er nog niet met mijn moeder over gehad, maar ik kan wel raden wat zij hiervan vindt en ik ben het er volledig mee eens: als dit geen teken van de eindtijd is!

zaterdag 5 juni 2010

Geloofswaarheden

Op het moment dat ik dit tik, zit het Gelredome in Arnhem weer vol met een slordige dertigduizend jongeren: de EO Jongerendag. En op dit moment zie ik live op Spirit24 hoe een spreker in dat volle stadion de grote betekenis van Jezus als zaligmaker benadrukt.
Gisteren werd in Doorn de ‘Doornse Catechismus’ gepresenteerd door Op Goed Gerucht, de vernieuwingsbeweging van theologen binnen de Protestantse Kerk in Nederland, nu met 430 leden.

Die nieuwe catechismus geeft nieuwe antwoorden op oude vragen, zegt de ondertitel. En uitgever Kok spreekt op de achterzijde over een prikkelend nieuw geloofskompas. Want, lees ik, oude geloofswaarheden staan op de helling.
De ‘Doornse Catechismus’ bestaat uit 52 vragen en antwoorden, een verwijzing naar de 52 ‘Zondagen’ van de oude Heidelbergse Catechismus, die overigens uit 129 vragen en antwoorden bestaat.

In deze nieuwe catechismus worden antwoorden gegeven die helemaal niet zo nieuw zijn voor wie de kerkgeschiedenis kent. Het zijn de bekende, ‘moderne’ antwoorden: geen letterlijke opstanding van Jezus en hij heet Zoon van God omdat hij als geen ander ,,begreep wat God bedoelde met mensen’’.
Is er echt behoefte aan zo’n ‘nieuw’ geloofskompas? In bepaalde kringen wel. En die bestaan volgens mij vooral uit vijftigplussers die al dan niet nog in de traditionele kerken zitten. Mensen die wat hebben met bijvoorbeeld de ‘atheïstische dominee’ Klaas Hendrikse en Harry Kuitert - of hadden, want die heeft voor het gevoel van velen wel van heel erg veel afscheid genomen.

Maar is het echt waar dat oude geloofswaarheden op de helling staan? Dan is de EO Jongerendag zeker een vergissing.