Redacteur geestelijk leven van de Leeuwarder Courant

.

zondag 28 februari 2010

Dribbelen

Mijnheer Henk de Vries, we hebben begrepen dat u actie gaat voeren voor dribbelen op het voetbalveld?
,,Inderdaad. Het is van de gekke dat er tijdens het voetbal niet met de hand aan de bal gezeten mag worden. Wat zijn dat voor archaïsche regels? Ze zijn bij de nationale en internationale voetbalbond niet van deze tijd. Stel je eens voor hoe leuk het spel weer wordt om naar te kijken als er ook overgegooid of gedribbeld mag worden.’’

Maar regels zijn toch regels?
,,Nou en, die zijn toch niet heilig? Je moet gewoon durven. Die bestuurders moeten ophouden om zo ouderwets te doen. Alleen maar tegen een bal aantrappen, dat is zooooo twintigste-eeuws.’’

Waarom gaat u niet gewoon naar een sport waar overgooien en dribbelen mag?
,,Dat wil ik niet. Dat is de weg van de minste weerstand. Het gaat om het principe. Die voetbaljongens moet duidelijk worden gemaakt dat ze verkeerd bezig zijn.’’

Wat wilt u eraan doen?
,,Wij gaat voetbalwedstrijden verstoren. Op het veld lopen. Andere ballen in het spel brengen. Spelers en clubs zo ver krijgen dat ze de bal ook met de handen pakken. Dan zullen die voetbalbonden wel een keertje moeten buigen.’’

Dan verziekt u het toch voor anderen?
,,Nou en?’’

(Naar aanleiding van het verstoren van katholieke erediensten door homoseksuelen en sympathisanten die vinden dat de Rooms-Katholieke Kerk de regels moet veranderen ten opzichte van ‘praktiserende’ homoseksuelen.)

donderdag 25 februari 2010

Geen Wilders


Een leuk onderzoek van het Nederlands Dagblad. De christelijke krant uit Barneveld hield een enquête onder ruim twaalfhonderd predikanten en kerkelijk werkers in protestantse kerkgenootschappen over de PVV van Geert Wilders.
Ruim driekwart van de ondervraagde voorgangers vindt dat een christen niet op de PVV kan stemmen. De motivatie van een van de dominees: ,,Jezus komt op voor vreemdelingen, wezen en weduwen. Het gedachtegoed van Wilders en de PVV is tegenstrijdig met het christendom.’’

Een op de drie predikanten denkt dat er mensen zijn in zijn of haar gemeente die op Wilders stemmen of zijn ideeën delen. Overigens gelooft niet meer dan 5 procent dat de PVV onder de eigen kerkleden veel of zeer veel aanhang heeft.
Wilders zal er niet blij mee zijn, maar het doet denken aan een uitspraak van de rooms-katholieke bisschoppen in 1936 waarmee het nationaal-socialisme werd afgewezen. Lid van de NSB? Dan weigering van de sacramenten.

En ook de gereformeerde synode boog zich rond diezelfde tijd, met professor Klaas Schilder voorop, over het verschijnsel NSB. De synode was eveneens glashelder: het lidmaatschap van de kerk is onverenigbaar met het lidmaatschap van de NSB.
Het gaat nu om een mening van (een meerderheid van) individuele predikanten. Zou er nog een synode of een bisschoppencollege zijn dat zo klip en klaar als toen stelling durft te nemen tegen een partij die mensen uitsluit?

woensdag 24 februari 2010

Margot Kässman

Wat doe je als je in de kerk een hoge boom bent en dus veel wind vangt, en je zet een misstap die al snel wereldkundig wordt gemaakt? Voor de Duitse theoloog Margot Kässman was dat geen vraag: dan treed je af.
Kässman, predikant in de Evangelische Kirche in Duitsland (EKD), was een van de bekendste gezichten van die kerk. Zo is ze veel op tv te zien en was ze lang een prominent lid van het bestuur van de Wereldraad van Kerken in Genève, waar ik haar ook regelmatig getroffen heb.

Nog maar een paar maanden geleden werd ze met een grote meerderheid van stemmen tot voorzitter van de 25 miljoen leden tellende EKD gekozen. Een hele eer, want ze was de eerste vrouw die die functie kreeg.
Maar afgelopen zaterdag ging het mis. De predikant werd door de politie aangehouden, moest blazen en bleek met veel te veel alcohol op achter het stuur te zitten. Ze kreeg een forse boete en mag een jaar niet rijden. De nationale raad van de kerk zei gisteren nog alle vertrouwen in haar te hebben, maar Kässman vindt haar positie onhoudbaar.

Een stoere stap. En waarschijnlijk ook heel verstandig. In Duitsland bestaat op het moment veel commotie over misbruik door katholieke geestelijken. Dit werd ook daar lang door de kerkleiding met de mantel der liefde bedekt en die praktijk wordt in het land nu flink op de korrel genomen.
Door de buitenwacht wordt altijd bijzonder kritisch naar de kerk gekeken. Misschien soms vervelend, maar wel terecht. Adeldom verplicht. Zoals je met een ichtusvisje achterop je auto ook niet de snelheid kunt overtreden of mensen moet afsnijden.

dinsdag 23 februari 2010

Israël


Israël blijft een struikelblok. Tussen christenen van verschillende richtingen, maar ook binnen kerken. Voor de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) is het land een continue worsteling. De PKN voelt zich ,,onopgeefbaar verbonden’’ met Israël en solidair met de Palestijnen.
En dat is een lastige spagaat. ,,Onze verbondenheid met Israël is niet afhankelijk van het gedrág van Israël. Dat Israël Gods oudste zoon werd, was nooit gebaseerd op het ‘beter’ zijn dan anderen, maar alleen op Gods keuze’’, aldus dominee Arie Romein.

Romein schrijft dat in het onlangs verschenen duizendste nummer van het ‘Ouderlingenblad’ in de PKN, voor de gelegenheid een boekje. Hij laat daarop ook volgen: ,,Maar ook: Israël dient aan de Palestijnen recht te verschaffen, onder toezicht van de Verenigde Naties.’’
Dat verklaart waarom de PKN onlangs een brief aan de ambassadeur van Israël, Harry Kney-Tal overhandigde. Daarin wordt de band benadrukt, maar Israël ook opgeroepen de rechten van de Palestijnen beter te respecteren door bijvoorbeeld de nederzettingen te stoppen.

Dat was tegen het zere been van een organisatie als Christenen voor Israël, die zich juist beijvert om zoveel mogelijk joden terug te laten keren naar het Beloofde Land, opdat Gods profetieën over het einde van de wereld in vervulling zullen gaan.
Kney-Tal is na de brief gelezen te hebben, ook niet blij. Hij vindt de brief van de kerk erg eenzijdig. Er zijn christenen die in het geworstel van de PKN de vervulling van de profetieën zien: het is voorzegd dat Israël een struikelblok zal zijn.

maandag 22 februari 2010

Elton John

In een item van de Wereldomroep zag ik laatst een paar christelijke gezinnen die zich gedwongen zien om hun geloof te verdedigen. Ieders overtuiging is heilig, zo werd gezegd, maar als je christen bent, kan van alles worden geroepen.
Het wordt wel vaker geconstateerd. Zo van: als het over Jezus gaat, dan is het niet erg en mag je van alles zeggen. Maar zou je hetzelfde over de profeet Mohammed roepen, dan zou de wereld te klein zijn.

Enige maanden geleden kregen christenen die het gevoel hebben dat ze niet serieus worden genomen, steun uit onverdachte hoek: in zijn boekje ‘God is gek’ nam auteur Kluun de ‘dictatuur van het atheïsme’ op de korrel. Ik schreef er hier over.
Er is sprake van een hernieuwde bewustwording in christelijke kring: je hoeft niet alles te pikken en je moet niet alles onweersproken te laten. Maar ook is er steeds weer de vraag: moet je eigenlijk wel op alles reageren?

Neem nu Elton John. Er is ophef over wat de Britse zanger in het Amerikaanse tijdschrift ‘Parade’ heeft gezegd. Hij noemde Jezus in één adem niet alleen intelligent en barmhartig, maar ook een homoseksueel.
John wil natuurlijk provoceren. Alweer. In het verleden heeft hij ook al eens dingen geroepen als dat religie uitgebannen moet worden. Succes, weet hij, is verzekerd. Je krijgt media-aandacht en reacties. En inderdaad, ook nu zitten weer mensen in de gordijnen.

Maar, moet je die man die lol gunnen? Het zou toch ook wat zijn wanneer John een steen in de vijver denkt te gooien en er ontstaat geen enkele rimpeling. Niet omdat gelovige christenen alles maar incasseren, maar soms ook gewoon wijzer zijn.

donderdag 18 februari 2010

Eindtijdvisie


Er was een tijd dat het kerkelijk erf redelijk overzichtelijk was. Was iemand evangelisch, dan geloofde hij in het bestaan van hedendaagse uitingen van de Geest en had hij een duidelijke eindtijdvisie. Was iemand gereformeerd, dan geloofde hij dat bijvoorbeeld de genezingen uit het begin van het bijbelboek Handelingen niet meer voorkwamen en slechts als startmotor van de kerk waren bedoeld en had hij niets met een toekomstig duizendjarig vrederijk.
Die overzichtelijkheid is voorbij. In de Protestantse Kerk kun je sinds een aantal jaren lid worden van een andere kerkelijke gemeente dan die waarin je woont. Dat heet ‘perforatie van gemeentegrenzen’. Dat perforeren gebeurt ook in geestelijk opzicht volop.

Je kunt mensen die zichzelf nog steeds voluit gereformeerd vinden, met warmte horen spreken over de vruchten van de Geest en aantreffen op evangelische mannendagen. Nog maar enige jaren geleden was dat onbestaanbaar. En je ziet ook binnen de gevestigde kerken een steeds grotere interesse voor de evangelische eindtijdgedachte. Overigens louter in de rechterflank. Ik constateerde dat vandaag met een collega naar aanleiding van een preekbeurt van Feike ter Velde komende zondag in de voortgezette Gereformeerde Kerk van Drachtstercompagnie. En Ter Velde spreekt ook geregeld in Friesland voor zalen afgeladen met mensen die binnen de Protestantse Kerk geregistreerd staan.

Ter Velde, ooit bekend geworden met het EO-programma ‘God verandert mensen’, is nu één van de boegbeelden van de evangelische beweging die christenen opwekt de ogen te openen om de tekenen te zien van het einde der tijden. Wie aandachtig de profetieën in de bijbel leest, zo legt hij tijdens spreekbeurten uit, ziet dat het einde van de wereld met rasse schreden nadert. Met een grote verdrukking, met de antichrist, met een grote eindstrijd met Jeruzalem als middelpunt. Deze visie werd in nog niet zo lang vervlogen tijden in gereformeerde kring met een achteloos handgebaar afgedaan. En nu staat Ter Velde op gereformeerde kansels. Er is inderdaad duidelijk iets aan het veranderen.

woensdag 17 februari 2010

Refo500

Op de verjaardag van Philippus Melanchthon, sidekick van de kerkhervormer Maarten Luther, is gisteren het project Refo500 gepresenteerd. Een ambitieus internationaal project waarmee de Reformatie of Hervorming werd herdacht.
Ik schreef er hier al een paar dagen geleden over. Wat ik me eerder niet had gerealiseerd, is de omvang van het project. De initiatiefnemers zijn zo enthousiast geworden door het succesvolle Calvijnjaar, vorig jaar, dat ze maar liefst acht jaar gaan herdenken.

Eén van de herdenkingsjaren, 2014, is tot mijn niet geringe verbazing zelfs weer een heus Calvijnjaar. Was het vorig jaar vijf eeuwen geleden dat de hervormer werd geboren, over vier jaar is het 450 jaar geleden dat Calvijn overleed. Vandaar.
Refo500 gaat officieel van start op 30 oktober ter gelegenheid van Hervormingsdag. Die dag valt eigenlijk op de 31e, maar dat is een zondag. Dit jaar, ik noemde zijn naam al, is het jaar van onder anderen Melanchthon.

In 2011 wordt het 450-jarig bestaan van de Nederlandse Geloofsbelijdenis gevierd; in 2012 is het 4,5 eeuw geleden dat in de vluchtelingenkerk in Emden de invloedrijke Deux-aesbijbel werd gedrukt; In 2013 is het 450 jaar geleden dat de Heidelbergse Catechismus verscheen en dat de katholieken het roemruchte concilie van Trente afsloten; 2014 is dus een Calvijnjaar; 2015 is het cultuurjaar met onder meer aandacht voor de boekdrukkunst die de Reformatie zo’n impuls gaf; 2016 herdenkt 4,5 eeuw Beeldenstorm, hagenpreken en het smeekschrift der edelen en 2017 valt vijf eeuwen na de 95 stellingen van Maarten Luther. Zo ongeveer.

Dat betekent exposities, congressen, boeken en andere publicaties, workshops en wat al niet meer. Ik vind het allemaal absoluut interessant, maar ik heb sterk het gevoel dat er sprake is van een overkill en dat Refo500 wat al te ambitieus is opgezet. Volgens mij zal de aandacht van veel geïnteresseerden gaan verslappen. Maar ik geeft eind 2017 graag toe dat ik het allemaal te somber heb ingeschat - DV natuurlijk.

maandag 15 februari 2010

Stabiel

De collega’s van het Nederlands Dagblad hebben de hand weten te leggen op een aardig rapport: de laatste editie van de European Values Study. Een grote enquête naar waarden in Europa, die sinds 1981 iedere zo veel jaar wordt gehouden.
Het aardige van de herhaling van het onderzoek is dat het snel veranderingen inzichtelijk kan maken. Voor het onderzoek werden door de Universiteit van Tilburg onlangs in Nederland ruim vijftienhonderd interviews gehouden.

Wat onder meer in kaart is gebracht, zijn de religieuze trends. Vergeleken met het begin van het onderzoek blijkt dat religie bij steeds minder Nederlanders een belangrijke plaats inneemt. Maar de laatste jaren lijkt die dalende lijn te stabiliseren en zelfs weer omhoog te gaan.
Ter illustratie: 17 procent vindt het geloof in hun leven ,,heel belangrijk’’. Dat was negen jaar geleden ook zo, maar in 1989 was dat 22 procent. Nu gaf 23 procent ,,redelijk belangrijk’’ als antwoord, tegen bijna 21 procent in 2001 en 22 procent in 1989.

Nu zegt 58 procent in God te geloven, in 2001 was dat 61 procent. In 1981 ging het om 73 procent. Een lichte stijging is er ieder jaar te bespeuren bij het aantal mensen dat zich overtuigd atheïst noemt: nu is dat 7 procent.
Tot slot nog wat de Nederlanders antwoordden op de vraag of ze wel eens bidden of mediteren. ‘Ja’, zei 65 procent. In 2001 was dat nog 69 procent, maar in 1981 was dat 61 procent.

Het onderzoek bevestigt wat onder meer al bleek uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek: de ontkerkelijking is met name in de stedelijke gebieden tot stilstand gekomen. Minder mensen gaan naar de kerk, maar steeds meer niet-kerkelijken noemen zich religieus.

vrijdag 12 februari 2010

Bijbelgebruik


Het was al weer in 2004 dat de langverwachte Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) werd gepresenteerd. Al uitgebreid voor het verschijnen ervan was er kritiek dat deze vertaling niet getrouw genoeg zou zijn.
Inmiddels zijn er ruim een miljoen exemplaren verhandeld van de NBV, die als de cultuurbijbel in de markt is gezet. Zo van: je kunt pas allerlei boeken en kunst begrijpen, wanneer je deze bijbel tot je genomen hebt.

Maar de kritiek is intussen nooit verstomd. Dat blijkt weer dezer dagen. In april moet de synode van de Protestante Kerk in Nederland (PKN) besluiten of de kerk na vijf jaar proefdraaien met de NBV die vertaling als officiële kerkbijbel accepteert.
Niet doen!, is de oproep van een open brief die nu door zo’n honderd theologen uit de PKN, van links tot rechts, is ondertekend. Ze vinden dat de kerk moet wachten tot in 2016 de aangekondigde revisie van de NBV verschijnt.

Een van de initiatiefnemers, professor Rochus Zuurmond, legt uit dat die revisie ingrijpend lijkt te worden. Hoe kan, zegt hij, de synode besluiten over invoering van een vertaling die er over een paar jaar heel anders uit kan zien?
Hij ziet ook praktische bezwaren. Zo wordt vrijwel overal nog het ‘Onze Vader’ uit de Bijbelvertaling van 1951 gebeden, omdat iedereen dat uit het hoofd kent. Stel dat de mensen wennen aan de huidige versie en in 2016 verschijnt er weer een nieuwe uitvoering?

Hoe terecht de argumenten ook klinken, ik heb er toch enige moeite mee. In mijn boekenkast staat al een indrukwekkende reeks Nederlandse bijbelvertalingen: en van sommigen hebben ook bovendien gereviseerde versies.
En nu komt er dus weer een - dure! - revisie en ook daar zal, daarvoor zijn we Nederland, weer kritiek op komen. Intussen noemen zich steeds minder mensen kerkelijk en steeds minder mensen lezen geregeld de bijbel. Ben ik nou de enige die het gevoel heeft dat hier iets gigantisch uit de hand loopt?

donderdag 11 februari 2010

Heart and Soul


Soms zie ik in een kerkblaadje dat de film nog steeds bekeken wordt: ‘As it is in heaven’. Geweldig dat een film zo lang mensen weten te beroeren, maar het wordt zes jaar na het verschijnen ervan hoog tijd voor iets nieuws.
Nu lijkt het erop dat dit vervolg zich aandient. Vanavond bekeken we de opgeslagen tweede aflevering van de Britse tv-serie ‘All the small things’, of zoals het op België Eén heet waar het op zaterdagavond wordt uitgezonden, ‘Heart and Soul’.

Helaas hebben we de eerste aflevering gemist van deze slechts zes delen tellende reeks, zo lees ik op de website van de BBC. Want het is de moeite waard. Voor mensen die iets met zingen hebben, maar ook met de kerk en met sociale betrokkenheid.
Wie het gemist heeft, moet toch echt zaterdagavond instappen. Het gaat over een koor dat streeft naar hogere prestaties en er daarom geen been in ziet om mensen, op weg naar dat hogere doel, uit te sluiten.

Het kerkbestuur van de zieltogende parochie, die een prachtige, slecht gebruikte kerk bezit, denkt net zo exclusief. Het is misschien wat karikaturaal, maar er worden dingen gezegd die voor veel kerkmensen herkenbaar moeten zijn.
Ik heb geen idee welke kant de serie op gaat, en ik wil eigenlijk ook niet te veel lezen op internet, om de pret niet vooraf te bederven. Maar ik denk dat ‘Heart and Soul’ grote kans loopt om groepsgewijs op kerkelijke avonden bekeken te worden.

‘Heart and Soul’, België Eén, 21.25 uur

woensdag 10 februari 2010

Broeder K.

Hij keek niet vrolijk. En het had niet alleen te maken met de sneeuw die al weer viel. De kennis die ik op straat trof, laat ik hem Broeder K. noemen, had gisteravond een spoedoverleg gehad met de andere kerkrentmeesters. En hij had er slecht van geslapen. Op ‘verzoek’ van zijn liefhebbende echtgenote ging hij nu een blokje om.
Voor wie het niet weet: kerkrentmeesters zijn degenen die zich in de Protestantse Kerk in Nederland lokaal bezighouden met het beheer van geld en goed. En in nogal wat plaatsen wordt hun taak steeds zwaarder. De inkomsten in veel plaatselijke gemeenten lopen terug en dat maakt geregeld pijnlijke beslissingen onvermijdelijk.

In de gemeente van Broeder K. is het al geruime tijd onrustig om de even pijnlijke als noodzakelijke ingrepen. Twee van de vier kerkgebouwen moeten worden afgestoten en vorig jaar is besloten welke kerken dat zullen zijn. Dat leverde nogal wat tegenstand op en daarom werd door de kerkrentmeesters met enige zorg Kerkbalans afgewacht.
Voor wie het niet weet: Kerkbalans is de jaarlijkse financiële actie van een aantal kerken in januari. Leden wordt gevraagd welk bedrag ze voor de kerk willen toezeggen voor het komende jaar. Geregeld grijpen mensen dat moment aan om hun onvrede over de gang van zaken te uiten door nauwelijks of niets toe te zeggen.

De teleurgestelde broeders en zusters in de gemeente van Broeder K. bleken geen uitzondering te vormen, zo blijkt nu al uit de voorlopige resultaten. Gisteravond moesten de kerkrentmeesters vaststellen dat leden redelijk massaal hun bijdrage hadden bevroren. Broeder K. mopperde: ,,Ik snap niet dat mensen dat doen. Ze bereiken precies het tegenovergestelde.’’
Als kerkleden beduidend meer zouden geven, zou het afstoten van twee kerken mogelijk niet nodig zijn. Maar, zei Broeder K., nu dreigt het netto resultaat te worden dat het beter is gelijk drie kerkgebouwen in de verkoop te doen. Alleen dan is de gemeente voor de komende jaren financieel gezond te houden. Hij stampte flink op de grond. En niet alleen om zijn schoenen van sneeuw te ontdoen.

dinsdag 9 februari 2010

Reformatieherdenking


De rooms-katholieken stappen ook in de organisatie van Refo500, de grote herdenking in Nederland van de Reformatie tot het jaar 2017. De katholieke Vereniging voor oecumene Athanasius en Willibrord heeft dat laten weten.
Op 31 oktober 2017 is het precies vijf eeuwen geleden dat de Duitse monnik Maarten Luther zijn 95 stellingen tegen de misstanden in de kerk van Rome spijkerde op de deur van de slotkapel in Wittenberg waar hij doceerde.

In het verleden zijn in katholieke kring nare dingen over de Reformatie geschreven. Overigens was er al snel meer sympathie voor Luther dan iemand als Johannes Calvijn die nog recent in een katholiek boek als een intolerante geloofsvervolger werd neergezet.
Maar nu heeft zelfs de Duitse paus Benedictus warme belangstelling voor Luther. Wat had die man tot stand kunnen brengen in de katholieke kerk, zo is een bekende verzuchting, wanneer hij zich niet buiten de kerk had geplaatst.

Algemeen wordt in katholieke kring erkend dat Luther volkomen terecht tegen een aantal misstanden in de kerk ageerde. Zoals de aflaathandel, waarmee gelovigen een stukje zaligheid konden kopen en Rome weer geld in kas had (zie illustratie).
Die misstanden zijn intussen allang voorbij, zeggen katholieken. Vandaar dat de oud-secretaris van de bisschoppenconferentie, Eduard Kimman, enige jaren geleden over de protestanten sprak als een ,,actiegroep die vergeten is zichzelf op te heffen’’.

Oftewel: de katholieke kerk is allang hervormd, als u begrijpt wat ik bedoel. En ook deze paus vindt, ondanks zijn sympathie voor Luther, dat protestanten uiteindelijk geen echte kerken zijn. Er is nog steeds maar één kerk, en dat is de roomse.
Die katholieke deelname aan Refo500 kan nog leuk worden.

maandag 8 februari 2010

Verwaarloosbaar

Via het Duitse persbureau KNA zijn wat uitspraken verspreid van de gerechtspsychiater Hans-Ludwig Kröber naar aanleiding van het seksueel misbruik door katholieke geestelijken. In het kader van de nuancering geef ik die graag door.
De clou van het bericht: de door het blad ‘Der Spiegel’ naar buiten gebrachte cijfers over misbruik door priesters liggen ver onder het gemiddelde. Volgens het blad zijn de afgelopen jaren klachten tegen een kleine honderd geestelijken binnengekomen.

Katholieke priesters doen het veel beter dan ‘gewone’, niet-celibatair levende mannen. Die hebben volgens hem een 36 keer hogere kans om misbruikpleger te worden dan een geestelijke in de Rooms-Katholieke Kerk.
Hun geesteshouding beschermt priesters juist dader te worden, aldus Kröber. Hij is niet de eerste de beste. Hij is hoogleraar forensische psychiatrie in Berlijn en een van de mensen achter een gezaghebbende standaardwerk over zijn vakgebied.

Volgens Kröber zijn er in Duitsland sinds 1995 rond 210.000 gevallen van seksueel misbruik van minderjarigen bij de politie gemeld. In vergelijking daarmee is het aantal verdachte geestelijken ,,verwaarloosbaar’’.
Een echt gelukkig gekozen woord is dat niet - de slachtoffers zullen er in ieder geval genuanceerder over denken. Maar het zou niet de eerste keer zijn dat wat echt werd gezegd, verloren is gegaan in de vertaling.

zondag 7 februari 2010

Misbruik


De Rooms-Katholieke Kerk in de Verenigde Staten kwam de afgelopen jaren uitgebreid in opspraak, net als de kerk in Ierland. Priesters bleken in de afgelopen halve eeuw vele honderden kinderen te hebben misbruikt.
En nu zijn er de berichten over de RK Kerk in Duitsland. ‘Der Spiegel’ bracht naar buiten dat een kleine honderd priesters, religieuzen en andere medewerkers van de kerk zijn beschuldigd van seksueel misbruik.

Het blad kwam met het bericht na het nieuws dat in ieder geval drie paters jezuïeten, die aan gymnasia lesgaven, ervan worden verdacht zich in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw te hebben vergrepen aan kinderen.
Al jaren is er discussie over de vraag waarom seksueel misbruik in de RK Kerk vaker lijkt voor te komen dan in andere kerken. Voor een aantal mensen is het duidelijk: het ongezonde celibaat werkt misbruik in de hand.

De Nieuw-Zeelandse predikant Ron O’Grady, bestrijder van kindermisbruik, schreef in 2001 het boek ‘The hidden shame of the church’, uitgegeven door de Wereldraad van Kerken. Hij bestempelde celibatairen als een risicogroep.
Naast bijvoorbeeld boeddhistische monniken zijn katholieke geestelijken op de zwarte lijsten oververtegenwoordigd, aldus Ron O’Grady. ,,De RK Kerk is, en blijft helaas, een aantrekkelijk toevluchtsoord voor mannen die kinderen misbruiken.’’

In 2004 publiceerde het Vaticaan een rapport over misbruik, waarin benadrukt werd dat het celibaat misbruik niet in de hand werkt. Als dat het geval is, staat de RK Kerk wel voor de opgave om echt uit te zoeken waarom het dan wel zo misgaat.

woensdag 3 februari 2010

Praten over God


Of ze mijn vorige weblog gelezen hebben - ik heb het lang genoeg bovenaan laten staan - weet ik niet maar de bestuurders van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) hebben besloten om God op de agenda van de landelijke synode van november te plaatsen.
Er wordt nadrukkelijk niet over de atheïstische dominee Klaas Hendrikse gesproken. Of over anderen die zich kritische over het traditionele godsbeeld hebben uitgelaten, bijvoorbeeld dominee Jan Offringa, die onlangs schreef dat God geen mensenoffer (Jezus aan het kruis) nodig heeft.

De bestuurders zien in dat er ook binnen de PKN ‘moderne’ opvattingen over God bestaan. ‘Modern’ tussen aanhalingstekens, want de godsbeelden die hier en daar worden uitgevent, zijn ongeveer net zo oud als de kerkgeschiedenis en dus verre van nieuw.
De synode zal zich buigen over de vraag hoe er in de kerk gesproken kan worden over God. Hoe stel je God op zo’n manier aan de orde, dat het mensen van vandaag aanspreekt? En dan kan het, begrijp ik uit de berichten, ook gaan over vragen wat Gods betrokkenheid bij het lijden is. Bijvoorbeeld.

Goede zaak dat de synodebestuurders de kwestie aan de orde stellen. Een vraag die wat mij betreft centraal komt te staan is deze: hoeveel speelruimte biedt de PKN als het gaat om het spreken over God?
Enige jaren geleden publiceerde de PKN het rapport ‘Jezus Christus, onze Heer en Verlosser’, een verrassend behoudend stuk waarin de klassieke leer over God en Christus nog eens haarfijn werd uitgewerkt. Zo’n rapport biedt heel weinig speelruimte.